از کودتای 1332تا 1340

 

سلام

 با ادامه ادوار شعر فارسی درخدمت شما هستم امیدوارم که مفیده بوده باشد . شما هم که برای اولین بار است به این‏وبلاگ سر می زنید می توانید مطالب گذشته را مطالعه کنید .واقعا نمی خواهم برای این کار تبلیغ کنم ولی این پستهای کوتاه هرکدام خلاصه دهها صفحه مطلب در مورد تاریخ ادبیات معاصر است و فکر می کنم که برای هر ایرانی باذوق وفرهیخته لازم است ادبیات دوره خود و تحولات آن را بشناسد و از آن اگاه باشد.به هرحال …

در این دوره یعنی سالهای بین 1332 تا 1340چهره هایی مطرح هستند که دردوره قبل تازه کار بودند ودر این مرحله به پختگی رسیدند.اخوان ثالث ، شاملو ،نادر پور،مشیری ،هوشنگ ابتهاج ،سیاوش کسرایی ، نیما، محمد زهری،حسن هنرمندی و فروغ فرخزاد (تجربه های خام و اولیه او در این دوره است)شاعران این دوره هستند.

توللی ،گلچین ،خانلری ،نصرت رحمانی وشاهرودی هنوز فعالیت دارند.

در این دروه رمانتیسم دوره قبل به تکامل می رسد وافسانه نیما نشانه این تکامل است.صدای سمبولیسم اجتماعی نیز درشعر زمستان اخوان ثالث به گوش می رسد :

سلامت را نمی خواهند پاسخ گفت سرها در گریبان است

و دیگر صدای احمد شاملواست که می گوید :

نازلی بهار خنده زد و ارغوان شکفت

در خانه زیرپنجره گل داد یاس پیر

تاثیر اشعار فروغ فرخزاد را هم نمی توان برشعرای دیگر منکر شد:

گنه کردم گناهی پر زلذت…

نصرت رحانی هم در همین مایه هامی سراید وشاید برفروغ از این جهت تقدم داشته باشد.

مساله مرگ ،مساله ترس و ناامیدی بر شعر این دوره حاکم است:

ابرهای همه عالم شب وروز

در دلم می گریند

در نتیجه همین حس مضمون پناه بردن به افیون ومیخانه ومستی و گریز از مبارزه به وجود می آید.یکی از دلایل رواج این اندیشه شکست 28 مرداد بود . در این جو مرگ و ناامیدی این مضامین رواج یافت و خیلی از شاعران این نسل در غبار گم شدند

ادامه دارد…

باز باران با ترانه

سلام

همه ما این شعر گلچین گیلانی را از دوره ابتدایی به یاد داریم وبرای ما خاطره برانگیز است.این شعر در بحر رمل (تکرار رکن فاعلاتن) سروده شده و قالب نیمایی دارد یعنی مصراعها کوتاه و بلنداست و هر جا که شاعر لازم دانسته از قاقیه استفاده کرده .شاید خیلی از ما تصور می کردیم که این شعر به همان کوتاهی است که درکتابهای درسی آمده اما همانطور که مشاهده می شود شعری است نسبتا طولانی  این شعر رادراینجا به صورت کامل به شما تقدیم میکنم  :

باز باران  با ترانه

با گهر های فراوان   می خورد بر بام خانه

من به پشت شیشه تنها   ایستاده :

در گذرها

رودها راه اوفتاده      شاد و خرم

یک دوسه گنجشک پرگو   باز هر دم

می پرند این سو و آن سو

می خورد بر شیشه و در   مشت و سیلی

آسمان امروز دیگر    نیست نیلی

یادم آرد روز باران      گردش یک روز دیرین     خوب و شیرین

توی جنگل های گیلان:

کودکی دهساله بودم   شاد و خرم   نرم و نازک

چست و چابک   از پرنده     از چرنده     از خزنده

بود جنگل گرم و زنده

آسمان آبی چو دریا     یک دو ابر اینجا و آنجا

چون دل من     روز روشن

بوی جنگل تازه و تر    همچو می مستی دهنده

بر درختان می زدی پر   هر کجا زیبا پرنده

برکه ها آرام و آبی    برگ و گل هر جا نمایان

چتر نیلوفر درخشان     آفتابی

سنگ ها از آب جسته    از خزه پوشیده تن را

بس وزغ آنجا نشسته    دمبدم در شور و غوغا

رودخانه     با دوصد زیبا ترانه   زیر پاهای درختان

چرخ می زد ... چرخ می زد همچو مستان

چشمه ها چون شیشه های آفتابی  نرم و خوش در جوش و لرزه

توی آنها سنگ ریزه    سرخ و سبز و زرد و آبی

با دوپای کودکانه    می پریدم همچو آهو     می دویدم از سر جو     دور می گشتم زخانه

می پراندم سنگ ریزه        تا دهد بر آب لرزه

بهر چاه و بهر چاله     می شکستم کرده خاله

می کشانیدم به پایین     شاخه های بیدمشکی

دست من می گشت رنگین   از تمشک سرخ و وحشی

می شنیدم از پرنده     داستانهای نهانی

از لب باد وزنده     راز های زندگانی

هرچه می دیدم در آنجا    بود دلکش ، بود زیبا

شاد بودم

می سرودم :

" روز ! ای روز دلارا !

داده ات خورشید رخشان    این چنین رخسار زیبا   ورنه بودی زشت و بی جان !

" این درختان

با همه سبزی و خوبی    گو چه می بودند جز پاهای چوبی    گر نبودی مهر رخشان !

" روز ! ای روز دلارا !

گر دلارایی ست ، از خورشید باشد    ای درخت سبز و زیبا

هرچه زیبایی ست از خورشید باشد ... "

اندک اندک ، رفته رفته ، ابرها گشتند چیره     آسمان گردیده تیره

بسته شد رخساره خورشید رخشان     ریخت باران ، ریخت باران

جنگل از باد گریزان    چرخ ها می زد چو دریا

دانه های گرد باران    پهن می گشتند هر جا

برق چون شمشیر بران     پاره می کرد ابرها را

تندر دیوانه غران     مشت می زد ابرها را

روی برکه مرغ آبی      از میانه ، از کناره

با شتابی    چرخ می زد بی شماره

گیسوی سیمین مه را    شانه می زد دست باران

باد ها با فوت خوانا    می نمودندش پریشان

سبزه در زیر درختان     رفته رفته گشت دریا

توی این دریای جوشان   جنگل وارونه پیدا

بس دلارا بود جنگل    به ! چه زیبا بود جنگل

بس ترانه ، بس فسانه

بس فسانه ، بس ترانه

بس گوارا بود باران   وه! چه زیبا بود باران

می شنیدم اندر این گوهرفشانی

رازهای جاودانی ،پند های آسمانی

" بشنو از من کودک من

پیش چشم مرد فردا

زندگانی - خواه تیره ، خواه روشن -

هست زیبا ، هست زیبا ، هست زیبا ! " 

کتاب «کمین آخر»
خرده روایتی از دیدار با نجف دریابندری
[عناوین آرشیوشده]