تراژدی ایرج

سلام

داستان ایرج و برادرانش سلم و تور ، پسران فریدون ،تراژدی به کامل ترین صورت خویش است.داستان ایرج وبرادران بیان حسادتی است که برادران بزرگتر نسبت به برادر کوچکتر پیدا می کنند.معروفترین داستان دینی در این مورد داستان یوسف وبردرانش است اما این داستان ملودرامی بیش نیست به این دلیل که در آخر داستان یوسف زنده می ماند واز گناه برادران می گذرد اما در داستان ایرج و برادران تراژدی کامل اتفاق می افتد ،نه از پشیمانی اثری دیده می شود ونه از تغییر سرنوشت.

فریدون جهان را به سه بخش تقسیم می کند ایران را به ایرج ، توران را به تور و روم وخاور را به سلم می دهد.این بخشش کینه سلم و تور را بر می انگیزد و به پدر پیام می فرستند که اگر ایرج تخت و تاج را رها نکند از ایران و ایرج دمار بر خواهند آورد.فریدون از برادران می خواهد که جنگ برادران برود اما ایرج امیدوار است که که بتواند دل برادران را به دست بیاورد و به پدرش می گوید که از سلطنت دست خواهد کشید وپیش برادران خواهد رفت و کینه آنها را به مهر تبدیل خواهد کرد.ایرج وقتی پیش برادران می رسد و از جلوی لشکر عبور می کند دل لشکریان پر از مهر او می شود:

به ایرج نگه کرد یکسر سپاه      که او بُد سزاوار تخت و کلاه

بی آرامشان شد دل از مهر اوی          دل از مهر و دیده پر از چهر اوی

مهری که نسبت به ایرج در دل لشکریان سلم وتور پدید می آید آتش حسد را در دل آن دو شعله ور تر می کند. در گفتگویی که میان آن سه روی می دهدهرچه ایرج بیشتر کوتاه می آید آن دو بیشتر افروخته می شوند.عاقبت تور چهار پایه زرین را بر سر ایرج می زند و او را از پای در می آورد.برادران سر ایرج را در تابوت زرین می گذارند وبرای پدر می فرستند .تراژدی ایرج اینجا پایان می پذیرد اما تراژدی فریدون ادامه می یابد.از ایرج دختری به دنیا می آیدو از او منوچهر متولد می شود .فریدون، منوچهر را به کین خواهی پدر با لشکری به مقابله سلم و تور می فرستد و ... 

ستاره زدن

سلام

گاهی در شعر شعرای پیشین به واژه و یا عبارتی برمی خوریم بسیار آشنا وبی تامل ودقت آن را برای خودمان معنی می کنیم و می گذریم.فعل مرکب" ستاره زدن"در شاهنامه استاد طوس از این دست است.در جایی که سلم و تور برادران ایرج و فرزندان فریدون در دشت خیمه و خرگاهی برپا کرده اند وفرستاده ای به نزد فریدون گسیل داشته و از فریدون درخواست دیدار منوچهر نوه ایرج را دارند،حکیم فردوسی خیمه سلم و تور را چنین توصیف می کند (بیت 1767)

یکی خیمه ی پرنیان ساخته          ستاره زده ،جای پرداخته

شاید در نظر اول عبارت ستاره زده را چنین معنی کنیم خیمه ای از پرنیان که سر به ستاره ها می زند ویاتعبیری از این دست اما باید دانست که ستاره ،گونه ای خیمه بوده  که شامیانه هم گفته می شده ،این واژه عربی است واز واژه" ستر"به معنی پوشاندن گرفته شده است. ستاره زدن در بیتهای دیگر هم به کار رفته و گاهی به معنی انداختن پرده جلوی در خیمه نیز آمده است.جای پرداختن هم به معنی خالی کردن مکان از مردمان وبه اصطلاح خلوت کردن است.