نقش و شکار در شعر حافظ

سلام

میخواهم به یکی دیگر از ابیات حافظ بپردازم که در عین سادگی، به ظاهر معنی گنگ و مبهمی دارد که در اصطلاح به آن تعقید معنوی می گویند:

داده ام باز نظر را به شکاری پرواز
باز آرد مگرش نقش و شکاری بکند

در مصراع اول خواجه چشم خود را به پرنده ی بازی تشبیه کرده است که برای صید و جلب معشوق آن را پرواز داده است و در مصراع بعد می گوید کاش نقش، آن را- یعنی معشوق را- برگرداند و آن را شکار کند. نقش در اینجا فاعل است اما ارتباط معنایی نقش با باز گرداندن صید و شکار آن(معشوق) چه می تواند باشد؟ برای روشن شدن معنی باید بدانیم که نقش در این جا به چه معنی به کار رفته است.نقش به جز معنای معروف ، به معنی صفحه ای است رنگارنگ که شکارچیان برای به دام انداختن پرندگان به ویژه کبک از آن استفاده می کردند و در فارسی به آن دفک به فتح دال و فا می گویند و ‌دفک دادن و دفک زدن به معنی فریب دادن هنوز در فارس به کار می رود حال با دانستن این نکته می توانیم مصراع را چنین معنی کنیم: امیدوارم که نقش ، یعنی همان وسیله جلب شکار- که دراین مصراع تصویری است که در مردمک دیده منعکس می شود- وسیله جلب معشوق شود و شکار میسر گردد.      

پ ن:شاید بد نباشد به این نکته اشاره کنم که بنده در دوران نوجوانی، در کوه های خلج، بین مشهد و نیشابور، شاهد شکار کبک با نقش بوده ام.