شعر در دوران قبل از اسلام

سلام
یکی از دوستان پس از خواندن پست قبلی این سوال را مطرح کردند که شعر در دوران قبل از اسلام چگونه بوده است. در این مورد باید نگاهی به  اوستا که  کتاب مذهبی زرتشتیان و از کهن ترین آثار ادبی و مذهبی ایرانیان است بیندازیم.اوستا شامل چند بخش است اما آنچه مورد بحث ماست گاتها نام داردکه  کهن ترین قسمت اوستا نیز می باشدو از خود زرتشت است ، و هنگام نیایش اهورامزدا آن را به آهنگ و آواز می خواندند و این قدیمی ترین میراث مدون ما ، در شعر و موسیقی است  که دارای نوعی وزن بوده و چون به زبان اوستایی است اینجا نمی توان وزن آن را تحلیل کرد فقط می توان گفت که شباهت چندانی به وزن عروضی کنونی نداشته است. شاید اشاره به این نکته هم خالی از فایده نباشد که در ایران باستان هر یک از روزهای ماه نامی خاص داشت که به اسامی فرشتگان در اعتقاد زرتشتیان نامیده شده بود .روز شانزدهم ماه هفتم سال مهر نام داشته که دراین روز جشن بزرگی برپا می کردند، این جشن شش روز طول می کشید و به روز بیست و یک که به آن رام روز  می گفتند ختم می شده. آغاز مهرگان را مهرگان عام می گفتند و روز انجام آنرا مهرگان خاص می نامیدند.در این دوره سرایندگان موظف بودند که برای هر روز آهنگی نو بسازند و با سروده شاعران در آمیزند و بنوازند و بخوانند و هر یک از این نغمه ها نیزبه نام همان روز نامیده می شد. مهرگان بزرگ  ومهرگان خردک که نام دو لحن از موسیقی قدیمی و اصیل ایرانی است از یادگارهای آن دوره است.بعید نسیت که "مقام مهرگانی" بعد ها به "مهربانی" تغییر نام داده باشد و اکنون گوشه ای به نام "مهربانی" در دستگاه ماهور است و همان آهنگ با مختصر تغییر حالتی به نام های "چهارپاره" و "چهارباغ" در ابوعطای شور وجود دارد.

موسیقی کلاسیک

سلام

 خیلی وقتها با اصطلاحاتی از قبیل گوشه , دستگاه , ردیف ,نغمه و... برمی خوریم و نمی دانیم منظور از این اصطلاحات چیست وچه معنایی دارد .در اینجا می خواهم در حد امکان این موضوع را توضیح دهم نمی دانم با توجه به گستردگی موسیقی اصیل ما و بحث ردیف های موسیقی چقدر می توانم دراین کار موفق شوم.

موسیقی اصیل ما که با اصطلاحات کلاسیک و سنتی نیز نامیده می شود طرفداران خاص خودش را دارد که به دو گروه متخصص و غیر متخصص تقسیم می شوند روی صحبت من با گروه غیر متخصص هاست که از این نوع موسیقی لذت می برند ولی نمی دانند که وقتی گفته می شود مثلا گوشه رهاب در دستگاه شور منظور چیست.

در موسیقی اصیل ایرانی هفت دستگاه وجود دارد که عبارتند از ماهور,شور ,سه گاه ,چهارگاه,نوا,راست وپنجگاه وهمایون .دستگاه شور شامل چهار آواز ابوعطا ,دشتی,افشاری وبیات ترک  می باشد و آواز اصفهان متعلق به دستگاه همایون است که در مجموعا هفت دستگاه و پنج آواز می باشند.واما دستگاه به چه معنی است؟

دستگاه یعنی محلی که دست روی دسته سازی مثل تار قرار می گیرد. می دانیم که در موسیقی 7 نت وجود داردو هردستگاهی از روی نت به خصوصی  اجرا می شود البته ممکن است که با توجه به کوکهای مختلف چند دستگاه و یا آواز از روی یک نت آغاز شوند بگذریم بحث دارد خیلی فنی می شود می رویم سراغ اصل مطلب وتعریف ردیف:

ردیف به مجموعه ای از 7 دستگاه و 5 آواز گفته می شود که شامل دست گاه ها ,آوازها, وگوشه ها می باشد و هر ردیف به نام کسی که آن را روایت کرده است خوانده می شود مانند ردیف میرزا عبدالله ,ردیف صبا و ...

تعریف دستگاه و آواز را هم که گفتم فقط می ماند تعریف گوشه :

گوشه به قطعات کوچک دستگاه و آواز گفته می شود که با وجود اینکه با هم متفاوتند از نظر فاصله های صوتی از دستگاه اصلی تبعیت می کنند اگر دوست داشته باشید در این مورد بیشتر خواهم نوشت منتظر نظراتتان هستم